Jacques Louis David (1748-1825), Fransız ressam ve aynı zamanda siyasetçi olarak tanınır. Özellikle Neoklasik üslubun en önemli temsilcilerinden biridir. David, Fransız İhtilali döneminde ihtilal hükümetinin resmi sanatçısı olarak görev almıştır. Kendini yüksek rahip ilan eden Robespierre’in liderliğinde düzenlenen ve “En Yüce Varlık Bayramı” olarak adlandırılan propaganda gösterileri için kostüm ve dekor tasarımları yapmıştır. Bu dönemde insanlar, yaşadıkları olayların Yunan ve Roma tarihindeki kahramanlıklarla eşdeğer olduğuna inanmış ve bu olayların sanatçılar tarafından işlenmeyi hak ettiğini düşünmüşlerdir [1].
Fransız Devrimi ve David
Büyük Fransız İhtilali’nin eşiğinde eserler vermeye başlayan Jacques Louis David, Neoklasik sanat anlayışını benimsetme konusunda zorluk yaşamamıştır. Dönemin toplumu artık fêtes galantes ve kır eğlencelerini konu alan eserleri beğenmemekteydi. İhtilal fikri, Neoklasik sanatın konusu ve ifadesinde kendine yer bulmuştur. Yeni sanat anlayışı, sanatın herkes tarafından anlaşılır olmasını, insani idealleri ve ruh yüceliğini güçlendirmesini amaçlamıştır[2].
1789 Fransız İhtilali’nden sonra, ahlak derslerini konu alan resimler yapılmaya başlanmıştır. İhtilal ressamı Jacques Louis David, görev duygusunun kutsallığını vurgulayan anıtsal resimler yapmıştır. Bu resimler halk ve aydınlar üzerinde unutulmaz etkiler bırakmıştır. Örneğin, “Horace’ların Yemini” adlı kompozisyonu sergilendiğinde büyük bir heyecan yaratmıştır. Johann Heinrich Tischbein’in aktardığına göre, bu eser günlerce herkesin ilgi odağı olmuş, katedrallerden senyörlere, rahiplerden vatandaşlara kadar herkes bu eseri görmek için yollara düşmüştür [3]. David, “Horace’ların Yemini” adlı eserinde, Cumhuriyeti kuran Brütüs gibi kahramanları örnek göstermiştir. Bu eser, ahlak ve görev anlayışını, erkekçe kahramanlığı yüceltmiş; aristokratlar tarafından artık kral yerine vatandaşlarca Fransız Cumhuriyeti’ne atfedilen bu yeni kavramları ortaya koymuştur [4].
Jacques Louis David, Horecalar’ın Yemini (Fransa: Louvre Müzesi, 1784).
İhtilal, sadece ahlakta ve politikada değil, dinde de köklü değişiklikler getirmiştir. Bu değişiklikler sanatta da kendini göstermiş ve daha sağlam bir form ihtiyacı doğurmuştur. Eski antik dönemin klasik değerleri yeniden popüler hale gelmiştir. David, bu dönemde “Antikiteyi inceleyerek, ahlakı, edebiyatı ve sanatı yeniden yaratmak” gibi bir misyon üstlenmiş ve bu hareket “Révolution Davidienne” (David Devrimi) olarak adlandırılmıştır [5].
Fransa’da Klasisizm ve Romantizm
İhtilal yıllarının ardından, Fransa’nın büyüklüğü Napolyon ile temsil edilmeye başlanmıştır. Napolyon, ihtilalin savunduğu değerlerin aksine kendini imparator ilan etmiş ve mutlak bir güç olarak anıtsal, ölçülü ve klasik bir sanat anlayışını benimsemiştir.
Jacques Louıs Davıd, Marat’ın Ölümü (Belçika: Royal Güzel Sanatlar Müzesi, 1793).
Bu dönemde Jacques Louis David, Napolyon’un yakın dostu ve Fransa’daki sanat hayatının en etkili figürlerinden biri olmuştur. David, “Horace’ların Yemini”, “Marat’ın Öldürülüşü” ve “Napolyon’un Taç Giyme Töreni” gibi tarihi sahneleri resmetmiştir. Ancak David, bu tarihi resimlerini diğer eserlerinden üstün tutmasına rağmen, en güçlü eserleri portre çalışmaları olmuştur. David, portrelerinde gördüğü şeyleri gerçekçi bir gözle resmetmiş ve doğrudan sonuca ulaşmayı hedeflemiştir. Napolyon’un bir portresinde, sanatçının bu doğrudan çalışma yöntemini görmek mümkündür [6].
Jacques Louıs Davıd, Napolyon’un Taç Töreni (Fransa: Louvre Müzesi, 1804).
Üslubu
David’e göre asil konular, antik çağ ve mitolojiden alınmalı ve Romalıların katı düşünceleri doğrultusunda işlenmeliydi. Resimlerinde desene büyük önem vermiş, renk ve boya ise yalnızca konuyu destekleyici bir araç olarak kullanmıştır. Sanatçının “Horace’ların Yemini” adlı tablosu, bu stilin en anlamlı örneklerinden biridir. Portrelerinde ise daha doğal ve realist bir üslup benimsemiştir. Doğaya karşı karşıya geldiğinde, katı Neoklasik ilkelerden sıyrılarak güçlü bir realist haline gelmiştir [7].
Jacques Louıs Davıd, Madam Recaimer (Fransa: Louvre Müzesi, 1800).
David, Roma’ya gönderildiğinde antik Yunan yerine Roma’ya hayran kalmış ve sanatında bu etkileri yansıtmıştır. Kendisini klasisizmin lideri olarak görmesine rağmen, bazı eserleri ve kişisel duruşu itibarıyla romantik bir sanatçı olarak da değerlendirilebilir [8].
[1] E. H. Gombrich, Sanatın Öyküsü, 4. bs. (İstanbul: Remzi Kitabevi, Eylül 2004), 485.
[2] Cahid Kınayı, Sanat Tarihi; Rönesanstan Yüzyılımıza Gelenekselden Moderne, (Ankara: Kültür Bakanlığı, 1993), 139.
[3] Adnan Turani, Dünya Sanat Tarihi, 6. bs. (İstanbul: Remzi Kitabevi, Şubat 1997), 495.
[4] age, 499.
[5] age, 494-495.
[6] age, 498-499.
[7] Kınayı, age, 140-142.
[8] Turani, age, 499.
KAYNAKÇA
Gombrich, E. H. Sanatın Öyküsü. 4. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi, Eylül 2004.
Kınayı, Cahid. Sanat Tarihi; Rönesanstan Yüzyılımıza Gelenekselden Moderne. Ankara: Kültür Bakanlığı, 1993.
Petrov, Grigoriy. Olaylar İçinde Büyük Sanatçılar Ve Üstün Yapıtları. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri, 1979.
Turani, Adnan. Dünya Sanat Tarihi. 6. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi, Şubat 1997.
Daha fazla içerik için tıklayınız.
